અમેઠી બેઠક પરથી કોંગ્રેસે સોનિયા ગાંધીના સાંસદ પ્રતિનિધિ રહેલા કેએલ શર્માને ઉમેદવાર બનાવ્યા છે. કેએલ શર્મા લાંબા સમયથી કોંગ્રેસના ચૂંટણી મેનેજમેન્ટ સાથે જોડાયેલા રહ્યા છે. તેમની સામે અમેઠીમાં બીજેપીની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડી રહેલા સ્મૃતિ ઈરાનીનો મજબૂત પડકાર હશે.

નવી દિલ્લી: અમેઠી લોકસભા બેઠક પરથી કોંગ્રેસની ટિકિટને લઈને સસ્પેન્સનો અંત આવ્યો છે. કોંગ્રેસે ગાંધી પરિવારનો ગઢ ગણાતી અમેઠી બેઠક પરથી સોનિયા ગાંધીના સંસદીય ક્ષેત્રના પ્રતિનિધિ એવા કિશોરી લાલ શર્માને ટિકિટ આપવાની જાહેરાત કરી છે. કેએલ શર્મા છેલ્લા ત્રણ-ચાર દિવસથી અમેઠીમાં કેમ્પ કરી રહ્યા છે અને નોમિનેશનની તૈયારીઓને લઈને મીટિંગ કરી રહ્યા છે.લાંબા સમયથી કોંગ્રેસ અને તેના ચૂંટણી પ્રબંધન સાથે જોડાયેલા કિશોરી લાલ શર્માને ગાંધી પરિવારનો ખોવાયેલો ગઢ પાછો મેળવવાના પડકારનો સામનો કરવો પડશે. પ્રિયંકા ગાંધીએ કિશોરી લાલને અમેઠીથી ઉમેદવાર બનાવવા પર પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું છે કે અમારા પરિવારનો તેમની સાથે વર્ષોથી સંબંધ છે. તેઓ હંમેશા અમેઠી અને રાયબરેલીના લોકોની સેવામાં પૂરા દિલથી રોકાયેલા હતા. જનસેવા પ્રત્યેનો તેમનો જુસ્સો પોતાનામાં એક ઉદાહરણ છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે કેએલ શર્મા 1999થી અમેઠીના દરેક ખૂણાને જાણે છે. તેમની ફરજ પ્રત્યેની નિષ્ઠા અને સમર્પણ તેમને આ ચૂંટણીમાં ચોક્કસપણે સફળતા અપાવશે.

કિશોરી લાલ શર્માને કેન્દ્રીય મંત્રી સ્મૃતિ ઈરાની તરફથી મજબૂત પડકારનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે, જે ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)ની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડી રહી છે. બહુજન સમાજ પાર્ટી (BSP)એ આ સીટ માટે નન્હે સિંહ ચૌહાણને પોતાનો ઉમેદવાર બનાવ્યો છે. હાલ આ બેઠક પરથી સ્મૃતિ ઈરાની સાંસદ છે. સ્મૃતિ ઈરાનીએ 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં તત્કાલિન કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધીને હરાવ્યા હતા.

2019 ના પરિણામો કેવા રહ્યા?

2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ત્રણ વખત સાંસદ રહી ચૂકેલા રાહુલ ગાંધી ચોથી વખત અમેઠી બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી રહ્યા હતા. ભાજપે સ્મૃતિ ઈરાનીને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા, જે 2014ની ચૂંટણીમાં બીજા સ્થાને રહી હતી અને રાહુલ સામે તેના ઉમેદવાર તરીકે હતા. ત્યારે સ્મૃતિ ઈરાનીને 4 લાખ 68 હજાર 514 વોટ મળ્યા હતા. રાહુલ ગાંધી માત્ર 4 લાખ 13 હજાર 394 વોટ મેળવી શક્યા. અમેઠીના કોંગ્રેસના ગઢમાં સ્મૃતિ ઈરાનીએ કમળ ખીલ્યું હતું. આ વખતે ફરી ભાજપે અમેઠી બેઠક પરથી સ્મૃતિ ઈરાનીને ટિકિટ આપી છે. કોંગ્રેસ પોતાનો ખોવાયેલો ગઢ પાછો મેળવવા માટે શ્રેષ્ઠ પ્રયાસો કરી રહી છે, ત્યારે સ્મૃતિ ઈરાની પણ સતત બીજી જીતની શોધમાં છે.

અમેઠીનું સામાજિક સમીકરણ

અમેઠી લોકસભા સીટના સામાજિક સમીકરણોની વાત કરીએ તો અહીં સૌથી વધુ વસ્તી OBC કેટેગરીની છે. અમેઠી લોકસભા ક્ષેત્રમાં લગભગ 34 ટકા OBC કેટેગરીના મતદારો છે. મુસ્લિમ સમુદાયના મતદારોની સંખ્યા 20 ટકા અને દલિત સમુદાયના મતદારોની સંખ્યા લગભગ 26 ટકા છે. અંદાજ મુજબ અહીં લગભગ આઠ ટકા બ્રાહ્મણ અને 12 ટકા રાજપૂત મતદારો છે. 2019ની ચૂંટણીમાં, SP-BSPએ ગઠબંધન કરીને ચૂંટણી લડી હતી અને આ ગઠબંધને અમેઠી બેઠક પરથી ઉમેદવાર ઊભો રાખ્યો નહોતો. આ વખતે ચૂંટણીમાં બસપાની એન્ટ્રીથી મુકાબલો ત્રિકોણીય બની ગયો છે.

અમેઠી બેઠકનો ચૂંટણી ભૂતકાળ

1977માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીના પુત્ર સંજય ગાંધીએ અમેઠી બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી હતી, જે 1967ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં અસ્તિત્વમાં આવી હતી. ઇમરજન્સી વિરોધી લહેરમાં સંજય ગાંધીનો પરાજય થયો હતો. કોંગ્રેસના સંજયને જનતા પાર્ટીના રવિન્દ્ર પ્રતાપ સિંહ ઉર્ફે રાજા ભૈયાએ હરાવ્યા હતા. સંજય ગાંધી 1980માં ફરી આ સીટ પરથી ચૂંટણી લડ્યા અને રવિન્દ્રને હરાવીને સંસદમાં પહોંચ્યા. સંજય ગાંધીના અવસાન બાદ આ બેઠક પર યોજાયેલી પેટાચૂંટણીમાં રાજીવ ગાંધી કોંગ્રેસની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડ્યા હતા અને જીત્યા હતા. 1984માં આ બેઠક પર ગાંધી પરિવારના બે સભ્યો સામસામે હતા - રાજીવ ગાંધી અને મેનકા ગાંધી. રાજીવે જંગી જીત સાથે બેઠક જાળવી રાખી હતી.

1998 અને 2019માં કમળ ખીલ્યું હતું

1989ની ચૂંટણીમાં પણ રાજીવ ગાંધી આ બેઠક પરથી સંસદમાં પહોંચ્યા હતા. રાજીવ ગાંધીની હત્યા બાદ યોજાયેલી પેટાચૂંટણીમાં કેપ્ટન સતીશ શર્મા કોંગ્રેસની ટિકિટ પર સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા હતા અને 1996ની ચૂંટણીમાં પણ આ બેઠક જાળવી રાખી હતી. 1998ની લોકસભા ચૂંટણીમાં અમેઠી બેઠક પર કમળ ખીલ્યું હતું. ભાજપના ડો. સંજય સિંહે કોંગ્રેસના કેપ્ટન સતીશને 23 હજારથી વધુ મતોના અંતરથી હરાવ્યા હતા. 1999માં તત્કાલિન કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ સોનિયા ગાંધીએ આ બેઠક પરથી ચૂંટણીમાં પ્રવેશ કર્યો અને જીત્યા બાદ પહેલીવાર સંસદમાં પહોંચ્યા.

2004માં કોંગ્રેસે આ સીટ પરથી સોનિયાના સ્થાને રાહુલ ગાંધીને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. 2004થી 1014 સુધી રાહુલ ગાંધી અમેઠી બેઠક પરથી સતત ત્રણ ચૂંટણી જીતીને સંસદમાં પહોંચતા રહ્યા, પરંતુ 2019માં ચિત્ર બદલાઈ ગયું. 2019માં બીજેપીની સ્મૃતિ ઈરાનીએ અમેઠીમાં કોંગ્રેસના રાહુલ ગાંધીને હરાવીને બીજી વખત ચૂંટણી જીતી હતી.

શું સ્મૃતિ ઈરાની ટ્રેન્ડ તોડી શકશે?

સ્મૃતિ ઈરાની 1998ના વલણને તોડીને સતત બીજી વખત સંસદમાં પહોંચનારી અમેઠીથી પ્રથમ બીજેપી સાંસદ બનવાની નજરમાં છે. સાથે જ કોંગ્રેસને 1999ના પરિણામોનું પુનરાવર્તન કરવાની અને હારેલી બેઠક ફરીથી જીતવાની આશા છે. 1998માં કોંગ્રેસે હારેલા ઉમેદવારની જગ્યાએ નવા ચહેરા પર દાવ લગાવ્યો હતો. પાર્ટીએ આ વખતે પણ એ જ ફોર્મ્યુલાનું પુનરાવર્તન કર્યું છે. આવી સ્થિતિમાં સ્મૃતિ જૂના વલણને તોડી શકશે કે કેમ કે કેએલ શર્મા ગાંધી પરિવારનો ખોવાયેલો ગઢ કોંગ્રેસ પક્ષને સોંપશે કે કેમ તે જોવું રહ્યું.