એર્દોગન અત્યાર સુધી તુર્કીના બીજા સૌથી મોટા નેતા છે

અંકારા: રેસેપ તૈયપ એર્દોગન ફરી એકવાર તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિ બનશે. એર્દોગને 28 મેના રોજ રન-ઓફ રાઉન્ડ જીત્યો હતો. એર્દોગનને કુલ 52.1% મત મળ્યા, જ્યારે વિપક્ષી નેતા કેમલ કેલિકડારોગ્લુને 47.9% મત મળ્યા. આ ચૂંટણી જીત્યા બાદ એર્દોગન 2028 સુધી રાષ્ટ્રપતિ રહેશે.

આ ચૂંટણી તુર્કીમાં આવેલા જીવલેણ ભૂકંપના 3 મહિના બાદ થઈ હતી, જેમાં 50 હજારથી વધુ લોકોના મોત થયા હતા. ભૂકંપ બાદ તુર્કીમાં 20 વર્ષ સુધી સત્તા પર રહેલા એર્દોગન પર સવાલો ઉભા થયા હતા. તુર્કીનું ચલણ પણ ડોલર સામે તેની સર્વકાલીન નીચી સપાટીએ છે. ફુગાવો 40%થી વધુ છે. આમ છતાં એર્દોગન ચૂંટણી જીતવામાં સફળ રહ્યા છે. જોકે, એર્દોગનને આ ચૂંટણીમાં વિપક્ષી નેતા કેમાલ કેલિકડારોગ્લુ તરફથી સખત લડાઈનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.

એર્દોગન 2003થી સત્તામાં
એર્દોગન 2003થી તુર્કીમાં સત્તા પર છે. તેઓ 2014 સુધી દેશના વડાપ્રધાન હતા. 2016માં તુર્કીમાં બળવાનો પ્રયાસ થયો હતો. આ પછી એર્દોગને દેશમાં જનમત સંગ્રહ કરીને રાષ્ટ્રપતિ પ્રણાલી લાગુ કરી. ત્યારથી તેઓ દેશના રાષ્ટ્રપતિ છે. આ રીતે તેમને દેશના વડા તરીકે છેલ્લા 20 વર્ષમાં 11મી વખત સત્તા મળી છે.

ચૂંટણી પરિણામો જાહેર થયા પછી એર્દોગને તેમના ઈસ્તાંબુલના ઘરની બાલ્કનીમાંથી 300,000થી વધુ લોકોને સંબોધિત કર્યા. આ દરમિયાન એર્દોગને કહ્યું કે આ સમગ્ર તુર્કીની જીત છે. ભાષણ દરમિયાન તેમણે વિપક્ષી પાર્ટીની મજાક ઉડાવી અને કહ્યું – બાય-બાય કેલિકડારોગ્લુ.

14 મેના રોજ યોજાયેલી ચૂંટણીમાં બહુમતી મળી નહીં
તુર્કીમાં રવિવારે રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે બીજી વખત (રન-ઓફ રાઉન્ડ) મતદાન યોજાયું હતું. આ પહેલા 14 મેના રોજ યોજાયેલી ચૂંટણીમાં કોઈપણ પક્ષને બહુમતી મળી ન હતી. ત્યારબાદ એર્દોગનની પાર્ટી AKPને 49.4% વોટ મળ્યા હતા.

તે જ સમયે, તુર્કીના ગાંધી કહેવાતા કેમલ કેલિકડારોગ્લુની પાર્ટીને 45.0% મત મળ્યા હતા. જ્યારે કોઈપણ પક્ષને સત્તામાં આવવા માટે 50% થી વધુ મત મળવા જોઈએ.

શરણાર્થીઓને દેશની બહાર લઈ જવા પર ચૂંટણી લડાઈ
ઝુંબેશના અંતિમ તબક્કામાં, બંને મુખ્ય પક્ષોએ સીરિયન સ્થળાંતર કરનારાઓને હાંકી કાઢવાના મુદ્દા પર મતદારોને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કર્યો. અલજઝીરા અનુસાર, દેશમાં 30 લાખથી વધુ સીરિયન શરણાર્થીઓ છે.

એર્દોગન તુર્કીની AKP (Adalet ve Kalkınma Partisi) પાર્ટીના પ્રમુખ છે. AKPનો અર્થ તુર્કી ભાષામાં જસ્ટિસ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ પાર્ટી થાય છે. બીજી તરફ, કમલ કમ્હુરીયેત હલ્ક પાર્ટીસી (CHP) થી મેદાનમાં હતા. તે રિપબ્લિકન પીપલ્સ પાર્ટી માટે વપરાય છે.

નાટો દેશ હોવા છતાં રશિયા સાથે સારા સંબંધો
તુર્કી યુરોપમાં રશિયાને પડકારવા માટે બનાવવામાં આવેલ નાટોનું સભ્ય છે. આમ છતાં રશિયા સાથે તેના સંબંધો સારા છે. 2022માં જ્યારે રશિયાએ યુક્રેન પર આક્રમણ કર્યું ત્યારે એર્દોગને તેની ટીકા કરી હતી, પરંતુ અન્ય પશ્ચિમી દેશોની જેમ કોઈ પ્રતિબંધો લગાવ્યા ન હતા. જ્યારે પણ એર્દોગન રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિનનો ઉલ્લેખ કરે છે, ત્યારે તેઓ તેમને મિત્ર તરીકે સંબોધે છે.

તે જ સમયે, કાશ્મીર પર તુર્કીના વલણને કારણે એર્દોગનને ભારત વિરોધી માનવામાં આવે છે. તેઓ તાજેતરમાં શ્રીનગરમાં યોજાયેલી જી-20 પ્રવાસન બેઠકમાં પણ હાજર રહ્યા ન હતા. તેઓ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં કાશ્મીરનો મુદ્દો ઘણી વખત ઉઠાવી ચૂક્યા છે.

એર્દોગન અત્યાર સુધી તુર્કીના બીજા સૌથી મોટા નેતા છે
પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધમાં ઓટ્ટોમન સામ્રાજ્યનો પરાજય થયો હતો. આ પછી, સામ્રાજ્યની સેનામાં કમાન્ડર રહેલા મુસ્તફા કેમલ અતાતુર્કે 1923માં તુર્કીની સ્થાપના કરી. તે સમયે ત્યાંનો સમાજ કટ્ટરવાદી હતો. આમ છતાં કેમલે તુર્કીને બિનસાંપ્રદાયિક દેશ બનાવ્યો.

વર્ષો સુધી તુર્કીમાં ઇસ્લામિક દળોને આનાથી મુશ્કેલી હતી અને તેઓ તેનો વિરોધ કરતા રહ્યા. તુર્કીના બિનસાંપ્રદાયિક કાયદાનો વિરોધ કરવા બદલ એર્દોગન પોતે 1999માં જેલમાં ગયા હતા. આના બરાબર 4 વર્ષ પછી 2003માં તેઓ પ્રથમ વખત દેશના વડાપ્રધાન બન્યા. 2016માં તખ્તાપલટના પ્રયાસ સુધી આ ટ્રેન્ડ ચાલુ રહ્યો હતો. દેશના વડા પ્રધાન હતા ત્યારે તેમને દક્ષિણપંથી જૂથોનું ઘણું સમર્થન મળ્યું હતું. 2017માં થયેલા જનમત સંગ્રહ બાદ તેઓ દેશના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ બન્યા હતા. પરિણામ એ આવ્યું કે સતત ચૂંટણી જીત્યા બાદ હવે તે તુર્કી બનાવનાર કમાલ અતાતુર્ક જેટલો મોટો નેતા બની ગયો છે.