78 લાખ શેરી વિક્રેતાઓને મદદ, 4 કરોડ ખેડૂતોને પાક વીમા યોજનાનો લાભ

મોદી સરકારનું આ બીજું વચગાળાનું બજેટ છે. આ વખતે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણનું બજેટ ભાષણ ટૂંકા ગાળાનું હતું, પરંતુ તેમાં ઘણી નાની-મોટી જાહેરાતો કરવામાં આવી હતી. અહીં અમે 24 મુદ્દાઓમાં આ મહત્વપૂર્ણ બાબતો જણાવી રહ્યા છીએ. આમાં કેટલાક આંકડા અને કેટલાક મહત્વપૂર્ણ નીતિગત નિર્ણયો છે, જે તમને અસર કરી શકે છે. તો ચાલો જાણીએ આ મહત્વની વાતો એક પછી એક...

પોઈન્ટ- 1. ટેક્સમાં કોઈ ફેરફાર નથી, 2.5 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક કરમુક્ત
સરકારે આ વખતે આવકવેરામાં સામાન્ય માણસને કોઈ રાહત આપી નથી. જો તમે જૂની ટેક્સ સિસ્ટમ પસંદ કરો છો, તો તમારી 2.5 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક હજુ પણ કરમુક્ત રહેશે. જો કે, આવકવેરા કાયદાની કલમ 87A હેઠળ, તમે 5 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર ટેક્સ બચાવી શકો છો.

નવી ટેક્સ સિસ્ટમ પસંદ કરવા પર, પહેલાની જેમ, તમારે 3 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં. આમાં પણ, આવકવેરા કાયદાની કલમ 87A હેઠળ, પગારદાર વ્યક્તિઓ 7.5 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર ટેક્સ છૂટ મેળવી શકે છે અને અન્યને 7 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર ટેક્સ છૂટ મળી શકે છે.

પોઈન્ટ-2. રૂફટોપ સોલારથી 300 યુનિટ સુધી મફત વીજળી મળશે, એક કરોડ પરિવારોને ફાયદો થશે
રૂફટોપ સોલારાઇઝેશન દ્વારા, એક કરોડ પરિવારોને દર મહિને 300 યુનિટ સુધી મફત વીજળી મળશે. કેન્દ્ર સરકાર 2014થી 'નેશનલ રૂફટોપ સ્કીમ' ચલાવી રહી છે. તે જ સમયે, પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ પણ તાજેતરમાં જ 'પ્રધાનમંત્રી સૂર્યોદય યોજના'ની જાહેરાત કરી છે. આમાં 1 કરોડ ઘરોમાં રૂફટોપ સોલર લગાવવામાં આવશે.

પોઈન્ટ-3. આયુષ્માન ભારતનો વ્યાપ વધ્યો, હવે આશા-આંગણવાડી કાર્યકરોને આવરી લેવાશે
આયુષ્માન ભારત યોજના હેઠળ હવે તમામ આંગણવાડી અને આશા વર્કરોને તેના દાયરામાં લાવવામાં આવશે. તેની શરૂઆત 2018માં કરવામાં આવી હતી. આ યોજના દેશના ઓછી આવક જૂથના નાગરિકોને આરોગ્ય સુરક્ષા પૂરી પાડે છે. હાલમાં, આ યોજના હેઠળ, 5 લાખ રૂપિયા સુધીની સારવાર મફતમાં ઉપલબ્ધ છે.

પોઈન્ટ-4. લખપતિ દીદી યોજનાનો વ્યાપ વધ્યો, 3 કરોડ મહિલાઓને કરોડપતિ બનાવવાનો લક્ષ્યાંક
બજેટમાં લખપતિ દીદી યોજના હેઠળ 3 કરોડ મહિલાઓને કરોડપતિ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે. અગાઉ આ લક્ષ્યાંક 2 કરોડ હતો. આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં એક કરોડ મહિલાઓને કરોડપતિ બનાવવામાં આવી છે. યોજના હેઠળ મહિલાઓને ઉદ્યોગ સાહસિકતા, શિક્ષણ અથવા અન્ય જરૂરિયાતો માટે નાની લોન આપવામાં આવે છે.

પોઈન્ટ-5. બજેટમાં ક્લાઈમેટ ચેન્જ પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે, 6,585 ચાર્જિંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવશે
2070 સુધીમાં શૂન્ય કાર્બન ઉત્સર્જનનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવા માટે સરકારે એમોનિયા અને મિથેનોલ ગેસની આયાત ઘટાડવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ માટે દેશમાં 2030 સુધીમાં કોલસાને ગેસમાં રૂપાંતરિત કરીને ઈંધણ બનાવવાની સુવિધા ઉભી કરવામાં આવશે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની સંખ્યામાં પણ વધારો કરવામાં આવશે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને ચાર્જ કરવા માટે 6,585 ચાર્જિંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવશે.

પોઈન્ટ-6. યુ-વિન પ્લેટફોર્મ દ્વારા રસીકરણનો પ્રચાર, 9-14 વર્ષની છોકરીઓ માટે મફત રસી
રસીકરણને U-WIN પ્લેટફોર્મ દ્વારા પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. જેમાં 9-14 વર્ષની છોકરીઓને સર્વાઇકલ કેન્સરથી બચવા માટે વિનામૂલ્યે રસી આપવામાં આવશે. સ્તન કેન્સર પછી, સ્ત્રીઓ ભારતમાં સર્વાઇકલ કેન્સરથી સૌથી વધુ પીડાય છે. દર વર્ષે 1 લાખ 25 હજારથી વધુ દર્દીઓને સર્વાઇકલ કેન્સરનું નિદાન થાય છે. આનો મૃત્યુઆંક 77,000થી ઉપર છે.

પોઇન્ટ-7. રેલવેના 40 હજાર કોચ વંદે ભારત સ્ટાન્ડર્ડના બનશે
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે તાજેતરના બજેટમાં આની જાહેરાત કરી હતી. આ સિવાય ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સાથે જોડાયેલી મોટી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. માલસામાનની હેરફેર માટે બનાવવામાં આવી રહેલા રેલવે કોરિડોર ઉપરાંત વધુ ત્રણ રેલવે કોરિડોર બનાવવામાં આવશે. આ ત્રણ રેલવે કોરિડોર છે-

ઉર્જા અને સિમેન્ટ કોરિડોરઃ તેનો ઉપયોગ સિમેન્ટ અને કોલસાના પરિવહન માટે અલગથી કરવામાં આવશે.

પોર્ટ કનેક્ટિવિટી કોરિડોરઃ આ કોરિડોર દેશના મુખ્ય બંદરોને જોડશે.

હાઇ ડેન્સિટી કોરિડોરઃ આ કોરિડોર એવા રેલવે માર્ગો માટે હશે જે વધુ ભીડવાળા હોય છે.

આ વર્ષે કેન્દ્ર સરકારે મૂડી ખર્ચમાં 11.1 ટકાનો વધારો કર્યો છે. હવે કેપિટલ એક્સપેન્ડિચર 11.11 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગયું છે, જે જીડીપીના 3.4% છે.

પોઈન્ટ-8. સંરક્ષણ બજેટમાં 3.4 ટકાનો વધારો થયો
ભારતનું સંરક્ષણ બજેટ હવે 6.20 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. ગયા વર્ષે સંરક્ષણ બજેટ 5.93 લાખ કરોડ રૂપિયા હતું. એટલે કે આ વખતે સંરક્ષણ બજેટમાં 3.4%નો વધારો થયો છે. સરકારે આ વર્ષે ત્રણેય સેનાઓના પગાર માટે 2.82 લાખ કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા છે. જે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં 12652 કરોડ રૂપિયા વધુ છે.

પોઈન્ટ-9. ટેક-સેવી યુવાનો માટે 1 લાખ કરોડની વ્યાજમુક્ત લોનની જાહેરાત
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે ટેકનોલોજીકલ રિસર્ચની લોન્ગ-ટર્મ ફાઇનાન્સિંગ માટે રૂ. 1 લાખ કરોડના ભંડોળની જાહેરાત કરી હતી. આ લોન 50 વર્ષ માટે રહેશે. આના પર કોઈ વ્યાજ લેવામાં આવશે નહીં. ખાનગી ક્ષેત્રને તેના સંશોધન અને નવીનતા વધારવામાં તેનો ફાયદો થશે. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે આ ફંડનો હેતુ ભારતના ટેક-સેવી યુવાનોને ધ્યાનમાં રાખવાનો છે.

પોઈન્ટ-10. મધ્યમ વર્ગ માટે આવાસ યોજના, ગ્રામીણ આવાસનો વ્યાપ વધ્યો
પીએમ આવાસ યોજના (ગ્રામીણ) હેઠળ 3 કરોડ મકાનો બનાવવાનું કામ પૂર્ણ થયું છે. આગામી 5 વર્ષમાં બીજા 2 કરોડ મકાનો બનાવવામાં આવશે. આ સાથે નાણામંત્રીએ કહ્યું કે સરકાર મધ્યમ વર્ગ માટે પોતાનું ઘર ખરીદવા અથવા બનાવવા માટે આવાસ યોજના શરૂ કરશે.

પોઈન્ટ-11. બજેટમાં ક્લાઈમેટ ચેન્જ પર પણ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે, 6,585 ચાર્જિંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવશે
2070 સુધીમાં શૂન્ય કાર્બન ઉત્સર્જનનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવા માટે સરકારે એમોનિયા અને મિથેનોલ ગેસની આયાત ઘટાડવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ માટે દેશમાં 2030 સુધીમાં કોલસાને ગેસમાં રૂપાંતરિત કરીને ઈંધણ બનાવવાની સુવિધા ઉભી કરવામાં આવશે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની સંખ્યામાં પણ વધારો કરવામાં આવશે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને ચાર્જ કરવા માટે 6,585 ચાર્જિંગ સ્ટેશન બનાવવામાં આવશે.

પોઈન્ટ-12. કૃષિ માટે સૌથી ઓછા રૂ. 1.27 લાખ કરોડ મળ્યા, જે ગયા વર્ષ કરતાં 1.6% વધુ છે
સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે કૃષિ ક્ષેત્રને 1.27 લાખ કરોડ રૂપિયા આપ્યા છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આમાં માત્ર રૂ. 2,000 કરોડનો વધારો થયો છે એટલે કે 1.6%. ગયા વર્ષે કૃષિ બજેટ માટે 1.25 લાખ કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા હતા.

પોઈન્ટ-13. બ્લુ ઈકોનોમી 2.0 હેઠળ શરૂ થશે નવી સ્કીમ, પ્રવાસીઓ કરી શકશે સ્કુબા ડાઈવિંગ
બ્લુ ઇકોનોમી એટલે સમુદ્ર આધારિત અર્થતંત્ર અથવા દરિયાઇ સંસાધનોના સંશોધન દ્વારા વિકાસ. કેન્દ્ર સરકાર દરિયાકાંઠાના રાજ્યોની નજીક બ્લુ-ઈકોનોમી દ્વારા વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આ ભારતનું પહેલું આ પ્રકારનું દરિયાઈ મિશન છે, જેમાં પ્રવાસીઓને સમુદ્રની ઊંડાઈમાં સ્કુબા ડાઈવિંગ કરાવવામાં આવશે. દેશની જીડીપીમાં બ્લુ ઇકોનોમીનો ફાળો લગભગ 4% છે.

પોઈન્ટ-14. UDAN યોજના હેઠળ નવા એરપોર્ટ બનાવવામાં આવશે
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે ઉડાન (ઉડે દેશ કા આમ નાગરિક) યોજના હેઠળ નવા એરપોર્ટ બનાવવામાં આવશે અને પહેલાથી જ અસ્તિત્વમાં રહેલા એરપોર્ટનું વિસ્તરણ કરવામાં આવશે. આ યોજના 2016માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. તેનો ઉદ્દેશ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને એર કનેક્ટિવિટીના વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને સામાન્ય નાગરિકો માટે ફ્લાઇટ સેવાઓ સુલભ બનાવવાનો છે.

પોઈન્ટ-15. નવી મેડિકલ કોલેજો બનાવવામાં માટે કમિટીની રચના
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે અમારી સરકાર વિવિધ વિભાગો હેઠળના હાલના હોસ્પિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો ઉપયોગ કરીને વધુ મેડિકલ કોલેજો સ્થાપવાની યોજના બનાવી રહી છે. આ માટે એક સમિતિની રચના કરવામાં આવશે.

પોઈન્ટ-16. FDIનો પ્રવાહ 10 વર્ષમાં બમણો થશે, વિદેશી રોકાણ માટે વિદેશી ભાગીદારો સાથે વાતચીત
2014-23 દરમિયાન FDIનો પ્રવાહ $596 બિલિયન હતો. 2005-14 દરમિયાન આ પ્રવાહ બમણો છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે અમે વિદેશી રોકાણને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે અમારા વિદેશી ભાગીદારો સાથે 22 દ્વિપક્ષીય રોકાણ સંધિઓ પર સતત વાટાઘાટો કરી રહ્યા છીએ.

પોઈન્ટ-17. રાજ્યોને પ્રવાસન માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે, વ્યાજમુક્ત લોન મળશે
રાજ્યોને પ્રતિષ્ઠિત પ્રવાસન કેન્દ્રો વિકસાવવા અને વૈશ્વિક સ્તરે તેમની બ્રાન્ડ બનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે. સુવિધાઓ અને સેવાઓની ગુણવત્તાના આધારે કેન્દ્રોને રેટિંગ આપવા માટે એક માળખું બનાવવામાં આવશે. આ માટે રાજ્યો પાસેથી વ્યાજમુક્ત લોન મળશે.

પોઈન્ટ-18. મત્સ્ય સંપદા યોજનાને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે, તેનાથી 55 લાખ નવી નોકરીઓ મળશે
પ્રધાનમંત્રી મત્સ્ય સંપદા યોજનાને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. એક્વાકલ્ચર ઉત્પાદકતા 3 ટનથી વધારીને 5 ટન કરવામાં આવશે. નિકાસ વધારીને રૂ. 1 લાખ કરોડ કરશે. મત્સ્ય સંપદા યોજના 55 લાખ નવી નોકરીઓનું સર્જન કરશે.

પોઈન્ટ-19. લખપતિ દીદીનો વ્યાપ વિસ્તર્યો, 3 કરોડ મહિલાઓને કરોડપતિ બનાવવાનો લક્ષ્યાંક
બજેટમાં લખપતિ દીદી યોજના હેઠળ 3 કરોડ મહિલાઓને કરોડપતિ બનાવવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે. અગાઉ આ લક્ષ્યાંક 2 કરોડ હતો. આ યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં એક કરોડ મહિલાઓને કરોડપતિ બનાવવામાં આવી છે. યોજના હેઠળ મહિલાઓને ઉદ્યોગ સાહસિકતા, શિક્ષણ અથવા અન્ય જરૂરિયાતો માટે નાની લોન આપવામાં આવે છે.

પોઈન્ટ-20. 2025-26 સુધીમાં રાજકોષીય ખાધ ઘટાડીને 4.5% કરવાનો લક્ષ્યાંક, હાલમાં તે જીડીપીના 5.1%
નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં રાજકોષીય ખાધ 5.1% રહેવાનો અંદાજ છે, જે 2023-24 કરતા 0.7% ઓછી છે. નાણાં મંત્રી નિર્મલા સીતારમણે તેમના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે નાણાકીય વર્ષ 2025-26 સુધીમાં રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 4.5% પર આવી જશે.

પોઈન્ટ-21. રાજ્યોમાં સુધારાની જરૂર છે, તેના માટે 75 હજાર કરોડ રૂપિયા વ્યાજમુક્ત આપવામાં આવશે
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે 'વિકસિત ભારત'ના વિઝનને સાકાર કરવા માટે રાજ્યોમાં અનેક વિકાસ અને વૃદ્ધિને સક્ષમ કરતા સુધારાની જરૂર છે. આ માટે રાજ્ય સરકારોને 50 વર્ષ માટે 75 હજાર કરોડ રૂપિયા વ્યાજમુક્ત આપવામાં આવશે.

પોઈન્ટ-22. સ્કીલ ઈન્ડિયા મિશન હેઠળ 1.4 કરોડ યુવાનોને તાલીમ
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે સ્કીલ ઈન્ડિયા મિશન હેઠળ 1.4 કરોડ યુવાનોને પ્રશિક્ષિત કરવામાં આવ્યા અને 54 લાખ લોકોને પુનઃકુશળ બનાવવામાં આવ્યા. 3 હજાર નવી ITI બનાવવામાં આવી. ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે 7 IIT, 16 IIIT, 7 IIM, 15 AIIMS અને 390 યુનિવર્સિટીઓની સ્થાપના કરી.

પોઈન્ટ-23. 25 કરોડ લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર
સરકારે 25 કરોડ લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢ્યા. ગરીબ કલ્યાણ યોજના હેઠળ ખાતાઓમાં રૂ. 34 લાખ કરોડ મોકલાયા. PM કિસાન યોજનાથી 11.8 કરોડ લોકોને આર્થિક મદદ મળી છે.

પોઈન્ટ-24. 78 લાખ શેરી વિક્રેતાઓને મદદ, 4 કરોડ ખેડૂતોને પાક વીમા યોજનાનો લાભ
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે જલ યોજના દ્વારા દરેક ઘર સુધી પાણી પહોંચાડવામાં આવી રહ્યું છે. 78 લાખ સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સને મદદ આપવામાં આવી છે. 4 કરોડ ખેડૂતોને PM પાક વીમા યોજનાનો લાભ આપવામાં આવ્યો છે. PM કિસાન યોજનાથી 11.8 કરોડ લોકોને આર્થિક મદદ મળી છે.