ભારત-ચીન વચ્ચે એપ્રિલ 2019થી ફેબ્રુઆરી 2020 દરમિયાન 5.50 લાખ કરોડ રૂપિયાનો વેપાર થયો, ચીન પાસેથી 4.40 લાખ કરોડનો સામાન ખરીદ્યો

નવી દિલ્હી: પહેલા કોરોનાવાયરસ અને ત્યારબાદ લદ્દાખ સરહદ પર ભારત-ચીનની સેનાઓ વચ્ચે ટકરાવ. આ બંને કારણોને કારણે દેશમાં ફરી એકવાર ચીનનો વિરોધ શરૂ થયો છે. સોશિયલ મીડિયા પર #boycottchineseproduct જેવા હેશટેગ ટ્રેન્ડ થઈ રહ્યા છે, પરંતુ આંકડા દર્શાવે છે કે એપ્રિલ 2019થી ફેબ્રુઆરી 2020ની વચ્ચે ભારત-ચીન વચ્ચે 5 લાખ 50 હજાર કરોડ રૂપિયાનો વેપાર થયો છે.

તેમાંથી ભારતે ચીનને માત્ર 1.09 લાખ કરોડનો માલ વેચ્યો હતો, પરંતુ ચીન પાસેથી 4.40 લાખ કરોડ રૂપિયાની કિંમતનો ચાર ગણો માલ ખરીદ્યો હતો. અમેરિકા પછી ચીન આપણો બીજો સૌથી મોટો વેપાર દેશ છે. આ આંકડા મિનિસ્ટ્રી ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીના છે.

1) આવશ્યક દવાઓ માટેનો 65%થી વધુ કાચો માલ ચીનથી આવે છે
ગયા વર્ષે 9 જુલાઇએ, કેમિકલ પ્રધાન ડી.વી. સદાનંદ ગૌડાએ લોકસભામાં કહ્યું હતું કે, આવશ્યક દવાઓ બનાવવા માટે વપરાતા કાચા માલ માટે ભારત ચીન પર નિર્ભર છે. તેમના જવાબ મુજબ, 2016-17થી 2018-19 સુધીમાં, અન્ય દેશોમાંથી ભારત દ્વારા ખરીદવામાં આવતી દવાઓ માટેનો 65% કાચો માલ ચીનથી આવ્યો હતો.

2018-19માં ભારતે કુલ 3.56 અબજ ડોલર એટલે કે 26 હજાર 700 કરોડનો કાચો માલ ખરીદ્યો હતો. આમાંથી 2.40 અબજ ડોલર એટલે કે 18 હજાર કરોડનો માલ ચીનથી આવ્યો હતો.

2) ચીને 6 વર્ષમાં લગભગ 13 હજાર કરોડનું રોકાણ કર્યું છે
મિનિસ્ટ્રી ઓફ કોમર્સ હેઠળ આવનાર ડિપાર્ટમેન્ટ ફોર પ્રમોશન ઓફ ઇન્ડસ્ટ્રી એન્ડ ઇન્ટરનલ ટ્રેડના આંકડા અનુસાર, ભારતમાં ફોરેન ડાયરેકટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ (FDI) દ્વારા સૌથી વધુ રોકાણ સિંગાપોરથી આવે છે. સિંગાપોરે છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં 2.94 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું રોકાણ કર્યું છે.

જ્યારે, ચીન ભારતના સૌથી વધુ રોકાણ કરનારા દેશોમાં 18મા ક્રમે છે. ચીને 2019-20માં 1 હજાર 157 કરોડનું રોકાણ કર્યું હતું. તે જ સમયે, 2014-15થી 2019-20 વચ્ચે 6 વર્ષમાં ચીન તરફથી 12 હજાર 916 કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ આવ્યું છે.

3) સ્ટાર્ટઅપ્સમાં પણ ચીની કંપનીઓની ભાગીદારી
ચીનનું FDI ઓછું હોઈ શકે છે, પરંતુ ત્યાંની ઘણી કંપનીઓનો ભારતના સ્ટાર્ટઅપ્સમાં હિસ્સો છે. થિંક ટેન્ક ગેટવે હાઉસના અહેવાલ મુજબ યુનિકોર્ન ક્લબમાં સામેલ ભારતમાં 30 માંથી 18 સ્ટાર્ટઅપ્સમાં ચીનના પૈસા લાગેલા છે. તેઓ યુનિકોર્ન ક્લબમાં શામેલ છે, જેની સંપત્તિ 1 અબજ ડોલરથી વધુ છે.

ચીની કંપનીઓના ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણ કરવાના ત્રણ કારણો છે. પ્રથમ- દેશની કોઈ મોટી કંપનીઓ અથવા ગ્રુપ સ્ટાર્ટઅપ્સમાં રોકાણ કરતા નથી. બીજું, જ્યારે સ્ટાર્ટઅપ ખોટમાં જાય છે, ત્યારે ચીની કંપનીઓ તેમાં હિસ્સો ખરીદે છે અને તેને ટેકો આપે છે. ત્રીજું- ભારતનું મોટું બજાર.

4) દેશની ટોપ-5 સ્માર્ટફોન બ્રાન્ડમાંથી 4 ચીનની છે
રિસર્ચ ફર્મ કાઉન્ટરપોઇન્ટના અહેવાલ મુજબ, ચીનની કંપનીઓ 2020ના પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં એટલે કે જાન્યુઆરીથી માર્ચ સુધીમાં ભારતીય સ્માર્ટફોન બજારમાં 70% થી વધુનો હિસ્સો ધરાવે છે. ભારતનું સ્માર્ટફોન માર્કેટ આશરે 2 લાખ કરોડ રૂપિયા છે.

દેશના ટોપ -5 સ્માર્ટફોન બ્રાન્ડ્સમાંથી 4 ચીનના છે. શાઓમીનો બજારમાં સૌથી વધુ 30% હિસ્સો છે. બીજા નંબર પર 17% માર્કેટ શેર સાથે વીવો છે. ટોપ -5 માં સેમસંગ એકમાત્ર દક્ષિણ કોરિયન કંપની છે. ભારતમાં સેમસંગનો માર્કેટ શેર 16% છે.

5) સ્માર્ટફોન જ નહિ, એપ માર્કેટમાં પણ 40% ભાગ ચીનની એપ્સનો છે
ભારતીય બજારમાં ચીની કંપનીઓના સ્માર્ટફોન જ નહિ, પરંતુ એપ્સ પણ ઘણી પ્રખ્યાત છે. એક અનુમાન મુજબ, ભારતીય એપ્લિકેશન બજારમાં ફક્ત ચાઇનીઝ એપ્લિકેશનોનો હિસ્સો 40% છે. ચીની કંપનીઓ ભારતમાં સસ્તા સ્માર્ટફોન લોન્ચ કરે છે અને ભારતીયોને તે જ ગમે છે. માર્કેટ રિસર્ચ ફર્મ ટેકઅર્ક અનુસાર, ડિસેમ્બર 2019 સુધીમાં, ભારતમાં 50 કરોડથી વધુ લોકો સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરતા હતા.

વધુ સ્માર્ટફોન તો વધુ એપ્લિકેશનો પણ ડાઉનલોડ કરવામાં આવી છે. ટિકટોક, જેને ઘણી વખત પ્રતિબંધ કરવાની માગ થઈ છે, તેને 12 કરોડથી વધુ ભારતીયો ચલાવે છે. કેમસ્કૈનર એપ્લિકેશનના પણ ભારતમાં 10 કરોડથી વધુ યુઝર્સ છે.

6) કપડાં, ટીવીમાં પણ ચીનનો માલ
ચીન પર આપણી ડિપેંડેન્સીના અનેક ઉદાહરણો છે. આ વર્ષે જ ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયન ચેમ્બર્સ ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રીનો એક અહેવાલ બહાર આવ્યો, જે મુજબ આપણા વાહનોમાં વપરાતા 27% પાર્ટ્સ ચીનથી આવે છે.

45% ઇલેક્ટ્રોનિક વસ્તુઓ ચીનથી આવે છે. ટીવી, રેફ્રિજરેટર, વોશિંગ મશીન અને એસી બનાવવા માટે વપરાયેલા 70% ભાગો પણ ચીનથી આવે છે. આટલું જ નહીં, આપણે દર વર્ષે દેશમાં આશરે સાડા ત્રણ કરોડ રૂપિયાના કૃત્રિમ યાર્ન, 2.5 કરોડ રૂપિયાના સિન્થેટીક કપડા અને બટન, ઝિપર, હેંગર અને સોય જેવી નાની વસ્તુઓ લગભગ એક હજાર કરોડની ખરીદીએ છીએ.